Sivas Kilimi

Meşhur Sivas Kilimleri

Bu yazımızda Sivas’ın meşhur kilimlerine değinelim istedik..

Bilindiği gibi Sivas kilimleri Sivas’ı tanıtan en önemli eserlerdendir. Sivas dışında Sivas kilimleri oldukça geniş bir meraklı kitlesine sahiptir denilebilir.

Dokuma tekniğinin ilk olarak ne zaman ve nerede başladığı tam olarak bilinmese de hiç kuşku yok ki dokuma sanatı, genel bağlamda, Orta Asya’da başlamıştır. Bu bölgede yaşayan yerliler, ki göç eden bu kabilelere yörük ya da göçebe kabileler denilmektedir, büyük bir nüfus patlaması neticesinde Asya’nın batılarına göç edip kendilerine yaşamak için daha uygun alanlar aramaya başladıklarında göçebeler şiddetli bir çok hava koşullarına maruz kalmışladır. Bu nedenle çadırlarını kurmak için keçi yünü kullanmaya başlamışlardır. Keçi yünü koyun yününe nazaran çok daha uzun ve sıkıdır. Düz dokuma tekniği bu anlamda ilk defa göçebe tenteleri yapmak için kullanılmıştır. Küçük bir kızın saç örgüsü at kuyruğundaki kısa ve sıkı saçların dışarı çıkması gibi keçi yünü de dokuma kumaşın dışına çıkarak düz dokuma çadırındaki delikleri kapar ve çadırı adeta su geçirmez bir halde getirir. Daha sonraları, bu göçebe insanlar çadırlarının toprak zeminindeki rutubetten kendilerini korumak ihtiyacı duymuşlardır. Bu yüzden düz dokuma tekniğinin aynısını kullanarak “Kilim” adını verdikleri zemin kaplamalarını üretmişlerdir.

Sivas çevresinde özellikle Sivas kilimleri içinde Sivas’ın Şarkışla kilimleri meşhurdur. Desenler ve motifler dikdörtgen veya eşkenar dikdörtgen şeklindedir. Sivas çevresi kilimlerinde bitkisel ve hayvansal motiflerin yanında geometrik ve sembolik motifler de kullanılmaktadır. Al, yeşil, mavi, kara ve turuncu en yaygın renklerdir.Sivas kilimlerinin tümüyle yünden dokunması, çözgünün sık olması ve çözgüde düğüm ya da eklemlerden özenle kaçınılması değerini artıran özelliklerdir.

Bazı kaynaklarda şu ifadeler geçmektedir ; “Sivas kilimleri’nin çoğu seccade biçimindedir. Farklı kenar desenlerinin arasında mihrap yer alır. İnce yünden dokunur. Parlak kırmızı, açık ve orta tonda yeşil, turuncu, mavi, kahverengi, siyah ve beyaz renkler genellikle kullanılan renklerdir. Bordürlerinde, ana kenar suyuna bağlı muhtelif desenler vardır.”

Sivas’ta üretilen kilimler; zarafet, dayaniklilik, görünüm ve tabiat yönünden baslica dört kisma ayrilirlar:

a. Risvan Kilimleri : Ufak boyutlu (parça) ve çogu kez çift olarak yapilir. Boyalari halis ve nakislari zarif ve zeminleri pek nazik olmakla beraber gayet dayaniklidir.

b.Elbeyli Kilimleri : Elbeyli kilimi denilmesi genellikle bu kilimlerin Elbeyli Yöresinde dokunmasindan ileri gelmektedir. Bu kilimler ufak boyutlarda bazen tek ve çogu kez çift olarak dokunur. Nakislarina göre Mihrapli, Kolanli ve Boncuklu gibi adlar verilir.

c. Musabbahli Kilimler : En çok Altinyayla Ilçesinde dokunur. Bu tür kilimler 15 arsindan baslayarak, 60–70 arsina kadar dokunur.Nakislari arasinda süs için bir takim delikler birakilmistir ki bunlara musabbah denilip dokunan kilimler de bu adlarla adlandirilir.

Kilim dokumacılığı daha çok köylerde gelişmiştir. Yaygın olarak kilimler; yan kilim, kebir orta kilim, çul kilim, deve tüylü kilim, nakışlı kilim, kırmızı beyaz kilim gibi isimlerle anılırlar.

Eskiden makine olmadığı için köy ve büyük atölyelerde dokunan kilimler, evlerin vazgeçilmez örtü malzemesiydi. Makineleşmeyle birlikte kilimin de tahtı sallandı ve yerini halılara bıraktı. Artık az sayıda köylü kadın kilim dokumaya devam ediyor. Kadınlara yönelik açılan halı-kilim kursları da bu sayının artmasına yardımcı olamadı. Kilim dokumak, zahmetli ve büyük emek harcanarak yapılan bir iş. Bir kilim ortalama 1 yılda ancak tezgâhtan çıkıyor. İlk iş olarak koyundan alınan yünler yıkanıp kurutularak iplik haline getiriliyor. Ardından büyük kazanlarda boyayla kaynatılan iplikler dokumaya hazır hale getiriliyor. Bu işlem köylerde yaşayan insanlar tarafından özellikle yaz aylarında yapılıyor. Bahar ayları ile kilimler tezgâhlardaki yerini alıyor. Bir kilimin kullanılmaya hazır hale gelmesi ise bir sonraki yaza kadar sürüyor. Bu da 1 kişinin tam bir yılını tezgah başında geçirmesi anlamına geliyor.

Raflardaki yerini makinelerda dokunmuş halılara bırakan kilimler, artık tarihi bir eşya gibi değerlendiriliyor. Şimdilerde sadece meraklılarının ilgi gösterdiği kilimleri daha çok turistler satın alıyor. Eskiden her köy evinde bulunan kilim tezgahları da yok olmaya başladı.

Umarız en kısa zamanda www.sivascity.com üzerinde Sivas Kilimlerine ait resimlerin de bir derlemesini yapabiliriz.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

buy cialis viagra cialis online buy cialis