Sivas ilimizin köklü el sanatlarından birisi olan Çubukçuluk yani ağızlık yapımcılığı hakkında kısaca bilgi vermek istiyoruz..

Sivas’ta geçmişi 1800’lü yıllara uzanan ağızlık yapımcılığı (çubukçuluk), çok az sayıda kalan ağızlık ustaları tarafından yaşatılmaya çalışılıyor.

Dededen toruna, babadan oğula geçerek bugüne kadar yaşatılan çubukçuluk, bu mesleğe ilgi gösterilmemesi nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor.

Kişisel kullanım ya da satış için yapılan çubuklar günümüzde turistik bir değer kazanmıştır.

Yalnız Sivasımızın diğer yöresel el sanatları gibi çubukçuluk ( ağızlık yapımcılığı ) sanatının da son bulma tehlikesi devam etmektedir. Çünkü bu sanatlar Sivas’ta sınırlı sayıda usta tarafından yürütülmektedir.

“Ağızlıkçılık” veya “Çubukçuluk” ismiyle anılan el sanatının başlangıcı 1800’lü yıllara kadar gider. Sivas ağızlıklarının yapımında Tokat-Erzincan-Erzurum-Kars ve Ağrı yörelerinden temin edilen “Germişek ya da karamuk” denilen ağaç cinsleri kullanılır.

Son zamanlarda Sivas’ta ki ağızlıkçılar kalemlik, isimlik, tığ sapı, şamdan, minare maketi ve tükenmez kalem gibi hediyelik eşyalar da yapmaktadırlar…

Germişek çubukları istenilen boyda kesilir, bunlar uzunluklarına göre “Lüleli, topcık başlı, yanma başlı, ufak ağızlık, ufak lüleli ağızlık, arabalı ağızlık (birbirine geçmeli)” gibi çeşitli adlar alır. Tomruk makinesinde kabukları soyulan çubuklar tornaya bağlanır, keski yatay yada dikey tutularak desenin dış çizgileri (konturlu) çizilir. Sonra kalemle (ince uçlu işleme ve kakma gereci) desenler oluşturulur. Bu işleme “nakış keskisi” denir. İşlemleri bitirilen ağızlık kezzaba batırılır. Ateşe tuttuktan sonra zımparalanır. Yeniden tornaya bağlanır ve matkapla ağız bölümü (sigara konulan yeri) açılır. Çakıyla yassılaştırılan bu bölümde kezzaba batırma, kızartma ve cilalama işlemlerinden geçirilir. Süslemede uygulanan bir başka teknikte ekin saplarının üzerine ibrişim yada ipek sarılmasıdır. uzunlamasına kesilmiş ekin sapları süslemenin yapılacağı bölümlere yerleştirilir. Alt ve üstlerden renkli ibrişim (yada ipek) sarılarak süslemeler oluşturulur. Bu teknik çoğunlukla yazı yazmada uygulanır.

 İlde ilk ağızlığı Şeyh Aziz Baba’nın yaptığı söylenir.